Ambulante handel in Vlaanderen

Wat is een ambulante activiteit?

Een ambulante activiteit is de verkoop, de te koop aanbieding en uitstalling met het oog op de verkoop van producten en diensten aan de consument door een handelaar buiten zijn vestiging(en) ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen hetzij door elke andere persoon die niet over dergelijke vestiging beschikt.

Deze wetgeving heeft dus betrekking op elke persoon, al dan niet handelaar, die dergelijke verkopen uitoefent. Ze dekt niet enkel de verkoop van producten maar ook deze van diensten. Ze heeft daarentegen geen betrekking op:

de verkopen aan professionelen voor beroepsdoeleinden;
de diensten die uitgaan van professionelen waarvan het beroep aan deontologische regels, goedgekeurd door de overheid, onderworpen is.

Dient u over een machtiging te beschikken of specifieke voorwaarden te vervullen om ambulante verkopen te verrichten?

Ja, een machtiging of specifieke voorwaarden kunnen van de verkoper vereist worden afhankelijk van zijn statuut (handelaar, vereniging, particulier), het type van verkoop (commercieel of niet) en de plaats van verkoop (bijvoorbeeld openbare weg of homeparty).

De uitoefening is aan voorwaarden onderworpen:

vereist een machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten;
is enkel op bepaalde plaatsen toegelaten en soms is een bijkomende machtiging vereist in functie van de plaats (bijvoorbeeld, de toelating van de gemeente voor de uitoefening op de gemeentelijke markten en het openbaar domein);
kan onderworpen zijn aan beperkingen inzake tijd (voornamelijk ten huize van de consument);
niet alle producten en diensten mogen ambulant verkocht worden.

Organisatie van ambulante activiteiten

De gemeenten hebben een belangrijke rol te vervullen aangaande de organisatie van ambulante en kermisactiviteiten. Zij dienen te beschikken over een gemeentelijk reglement dat de organisatie van deze activiteiten regelt op openbare markten en kermissen alsook de organisatie ervan op het openbaar domein buiten de openbare markten en kermissen. De organisatie van privémarkten en kermissen ontstaan uit privé-initiatief zijn onderworpen aan een voorafgaande machtiging van de gemeente.

De machtiging ambulante activiteiten

Om het risico op vervalsing tot een minimum te beperken wordt de machtiging ambulante activiteiten sinds 01.04.2013 op een elektronische drager uitgereikt en niet meer afgeleverd op een papieren drager (sinds 01.04.2014 zijn de papieren machtigingen niet meer geldig).

De machtiging ambulante activiteiten is vereist voor elke persoon die een ambulante activiteit uitoefent:

de natuurlijke persoon die voor eigen rekening werkt;
de verantwoordelijke van het dagelijks bestuur van een vennootschap of een vereniging;
de aangestelden van deze personen, vennootschappen of verenigingen.

Hoelang is deze geldig?

Ze is geldig gedurende de volledige duur van de activiteit.

Waar wordt ze verkregen?

Ze wordt verkregen bij een erkend ondernemingsloket.

Welke zijn de verschillende soorten machtigingen tot het uitoefenen van ambulante activiteiten?

De machtiging als werkgever

- o deze wordt afgegeven op naam van de werkgever – natuurlijk persoon – of van de vennootschap die de ambulante activiteit uitoefent; in het laatste geval wordt ze toegewezen via de persoon verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur;
- zij laat toe de activiteit uit te oefene :
  - hetzij op alle plaatsen uitgezonderd ten huize van de consument;
  - hetzij op alle plaatsen met inbegrip van ten huize van de consument.

De machtiging als aangestelde B

- o deze wordt afgegeven op naam van een persoon en laat de uitoefening van de activiteit toe op alle plaatsen met inbegrip van ten huize van de consument.

De machtiging als aangestelde A

- zij wordt afgegeven op naam van de onderneming, natuurlijk persoon of vennootschap, en kan daardoor tussen de aangestelden uitgewisseld worden;
- zij laat de activiteit toe op alle plaatsen uitgezonderd ten huize van de consument.

Het verkrijgen van de machtiging is aan volgende voorwaarden onderworpen:

onderdaan zijn van een land van de Europese Economische Ruimte (EU uitgebreid met Ijsland, Noorwegen en Liechtenstein) of genieten van één van de vrijstellingen van de beroepskaart;
de uitoefening van de activiteit via een machtiging als aangestelde A is eveneens toegelaten voor onderdanen van buiten de Europese Economische Ruimte, houders van een beroepskaart of een arbeidskaart naargelang zij deze activiteit als zelfstandige of als loontrekkende uitoefenen.
voor de machtiging als werkgever voldoen aan de kennis van bedrijfsbeheer;
voor de uitoefening van de activiteit ten huize van de consument een attest van goed zedelijk gedrag voorleggen of door het parket gemachtigd zijn om de activiteit uit te oefenen.

Wat kost een machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten?

150 euro indien u werkgever bent;
100 euro indien u aangestelde bent.

Waar kunt u een ambulante activiteit uitoefenen?

Ter bescherming van de consument is de ambulante handel slechts op bepaalde plaatsen toegelaten:

de openbare markten;
de private markten door de gemeente toegelaten;
het openbaar domein;
de private plaatsen die grenzen aan de openbare weg en de commerciële parkeerplaatsen mits voorafgaande toestemming van de gemeente en de eigenaar van de plaats;
de stations-, luchthaven- en metrohallen;
de winkelgalerijen;
de kermissen, enkel voor de ambulante activiteiten inzake kermisgastronomie;
cafés, hotels en restaurants, maar enkel voor de verkoop van bloemen.

Ook tijdens bepaalde manifestaties:

de rommelmarkten, toegelaten door de gemeente;
de culturele en sportieve manifestaties, wanneer de verkochte producten verband houden met het voorwerp van de manifestatie of het om producten van kleine restauratie gaat.

Is de uitoefening van ambulante handel onderworpen aan een uurregeling?

De verkoop ten huize van de consument is slechts toegelaten tussen 8 uur en 20 uur.

Van welke producten en diensten is de ambulante verkoop toegelaten?

Alle producten en diensten met uitzondering van:

wapens en munitie, behalve wapens voor decoratie in het kader van bepaalde manifestaties of op antiek- en rommelmarkten;
geneesmiddelen en producten/diensten die de gezondheid wensen te verbeteren, geneeskrachtige kruiden en hun bestanddelen inbegrepen.

Ten huize van de consument zijn enkel toegelaten:

verkopen van producten en diensten met een totale waarde van minder dan 250 euro;
verkopen van producten en diensten die dit bedrag overschrijden wanneer die behoren tot de lijst van producten betreffende basisbehoeften of het welzijn van de mensen en beperkt blijven tot de verkoop van één enkel toestel of dienst per verkoop en voor deze laatste categorie het bedrag van 700 euro niet overschrijden.

Deze verkopen gaan onder andere gepaard met een uitbreiding van de bedenktermijn voor de consument.

Is de uitoefening van een ambulante activiteit aan andere voorwaarden onderworpen?

Uit bezorgdheid omtrent de informatie en bescherming van de consument dienen de handelaar of zijn aangestelden zich tijdens de verkoop te identificeren:

hetzij door een identificatiebord opgesteld op een kraam of voertuig;
hetzij door het tonen van de machtiging voorafgaand aan de verkoop ten huize van de consument.

Verkopen met commercieel doel

Verkopen in het kader van manifestaties ter bevordering van de plaatselijke handel of van het leven in de gemeente

Manifestaties ter bevordering van de plaatselijke handel:

zijn beter gekend onder de naam braderie;
worden door de gemeente of met toestemming van de gemeente georganiseerd en zijn bedoeld om de handel van een wijk, een winkelgalerij of een gemeente te bevorderen;
verzamelen de handelaars van de promotiezone en meestal ook ambulante handelaars alsook andere professionelen zoals handelaars, ambachtslui, landbouwers, producenten uit België en andere landen, uitgenodigd en toegelaten door de gemeente.

Manifestaties ter bevordering van het leven in de gemeente:

worden door de gemeente of met toestemming van de gemeente georganiseerd;
zijn bedoeld om de gemeente en haar potentieel te leren kennen en vinden meestal plaats in een kader van festiviteiten;
luisteren met name evenementen als verbroederingen tussen gemeenten op;
verwelkomen plaatselijke handelaars, soms op standjes buiten hun vestiging, maar ook andere uitgenodigde Belgische en buitenlandse professionelen, toegelaten door de gemeente.

De professionelen die aan deze beide types van manifestatie deelnemen, moeten niet over een machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten beschikken maar moeten wel het bewijs kunnen leveren van hun hoedanigheid van handelaar, ambachtsman, landbouwer, kweker, enz. en zich tijdens de manifestatie met een uithangbord identificeren.

De handels-, ambachts-, of landbouwbeurzen en tentoonstellingen

Deze manifestaties hebben als doel de economische activiteiten van één of meerdere sectoren of van een welbepaalde streek bekend te maken.
Ze moeten aan volgende criteria voldoen:

het doel is promotioneel, ook al is de verkoop er toegestaan;
de manifestatie moet publicitair aangekondigd worden;
de manifestatie moet uitzonderlijk en tijdelijk blijven;
de manifestatie is voorbehouden aan handelaars van de betrokken sector of streek en aan hen die het onthaal van de bezoekers verzekeren (HORECA, hostesses, enz.)

De professionelen die aan deze manifestaties deelnemen zijn vrijgesteld van de machtiging tot het uitoefenen van een ambulante activiteit maar moeten zich tijdens de manifestatie met een uithangbord identificeren.

De verkoop door een handelaar vanuit een kraam voor zijn winkel

vereist geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten maar wanneer ze zich op de openbare weg situeert, is de toelating van de gemeente vereist;
de aangeboden producten en diensten moeten van dezelfde soort zijn als deze die gewoonlijk in de winkel verkocht worden.

De verkoop door een handelaar in de vestiging van een andere handelaar

het gaat hier om verkopen waarbij de handelaar-gastheer zijn aanbod voor zijn klanten kan uitbreiden;
de verkoop dient te gebeuren tijdens de normale en gebruikelijke openingsuren;
de aangeboden producten en diensten moeten een aanvulling vormen (bijvoorbeeld de prestaties van een specialist in gehoorapparaten bij een opticien);
de verkoop moet een tijdelijk of periodiek en bijkomend karakter hebben;
de gasthandelaar moet zich identificeren;
deze verkoop vereist geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten.

De verkoop in het kader van een promotie door een handelaar, een ambachtsman, een landbouwer, een producent, enz., buiten zijn vestiging

het gaat hier bijvoorbeeld om wijndegustaties door een wijnhandelaar die doorgaan in een lokaal dat hiertoe meer geschikt is dan zijn vestiging;
de verkoop moet promotiegericht, uitzonderlijk en tijdelijk zijn;
de aangeboden producten en diensten moeten van dezelfde soort zijn als wat in de vestiging van de verkoper verkocht wordt;
de activiteit moet vooraf gemeld worden aan de minister van Middenstand minstens dertig dagen voor het begin van de verkoop. De melding moet de elementen bevatten die deze verkoop rechtvaardigen en toelaten de gegrondheid ervan te onderzoeken;
de verkoop vereist geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten.

De verkoop ten huize van de consument op diens uitdrukkelijk verzoek

Voor deze verkoop is geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten vereist indien:

de consument vooraf en uitdrukkelijk het bezoek van de verkoper heeft gevraagd om over de verkoop van het product of de dienst te onderhandelen;
deze vraag noch het gevolg is van een telefonisch voorstel door de verkoper noch een antwoord is op een operatie waarbij de verkoper systematisch en massaal klanten contacteert.

De “homeparty”

Deze verkoop vereist geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten wanneer aan volgende voorwaarden voldaan wordt:

de verkoper voldoet aan de btw-voorschriften;
de verkoop moet plaats vinden in het bewoonde deel van een woning, dat uitsluitend voor privédoeleinden gebruikt wordt;
de verkoop vindt in één keer en op één dag plaats;
de verkoop moet vooraf en persoonlijk gemeld worden aan de personen voor wie hij bedoeld is met opgave van de aangeboden producten en diensten.

De rechtstreekse verkoop van producten door land- of tuinbouwers, kwekers op de plaats van productie

Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de verkoop van hoeveproducten op de hoeve.
Deze verkoop vereist geen machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten.

Verkopen zonder commercieel doel

1. De rommelmarkten en andere soortgelijke manifestaties

Deze manifestaties verenigen vaak particuliere en professionele verkopers:

ze laten particulieren toe om hun goederen te verkopen die ze niet gekocht, geproduceerd of vervaardigd hebben met de bedoeling ze te verkopen;
het aantal deelnames van particulieren aan rommelmarkten wordt niet beperkt maar deze moeten wel occasioneel blijven. Buiten dit kader wordt de particulier handelaar, eventueel in bijberoep, en dient hij alle verplichtingen eigen aan het statuut na te komen;
deze verkopen moeten georganiseerd of toegelaten zijn door de gemeente;
de professionelen dienen over een machtiging tot het uitoefenen van ambulante activiteiten te beschikken.

De manifestaties die open staan voor particulieren kunnen ook het kader van een rommelmarkt overstijgen en betrekking hebben op verschillende producten.
Zij beantwoorden vaak aan een plaatselijke traditie: pompoenfestival, verkoop van overtollige jonge duiven uit voorjaarsnesten.

2. De verkoop met een menslievend, sociaal, cultureel, educatief of sportief doel, ter verdediging van de natuur, de dierenwereld of ter bevordering van de ambachten of streekproducten

Wie mag verkopen?

Elke persoon, organisatie of vereniging in rechte of in feite die één van bovenvermelde doelen wenst te ondersteunen.

Vereisen deze verkopen een machtiging?

De wetgeving onderscheidt drie categorieën operatoren:

de jeugdverenigingen die erkend en gesubsidieerd worden door de bevoegde overheden.
Zij kunnen vrij verkopen indien ze binnen het kader van de reglementering blijven;
de verenigingen of instellingen die fiscaal aftrekbare giften mogen ontvangen, erkend door de Federale Overheidsdienst Financiën:
Zij moeten enkel hun verkopen drie dagen voorafgaand aangeven;
andere personen en verenigingen die niet tot beide bovenvermelde categorieën behoren, moeten over een voorafgaande machtiging beschikken.

Aan wie moeten de verklaringen overgemaakt worden en waar moeten de machtigingen aangevraagd worden?

indien de verkoop zich tot één gemeente beperkt:
bij de gemeente van de plaats waar de verkoop plaats heeft ;
indien de verkoop het kader van één gemeente overstijgt:
bij de Dienst Economische Vergunningen.

Welke specifieke voorwaarden moeten worden nageleefd?

de verkopen moeten occasioneel blijven;
de verkopen moeten concurrentie met de handelsondernemingen vermijden;
om de naleving van deze voorwaarde te kunnen verifiëren, moeten de verklaringen of aanvragen tot het verkrijgen van een machtiging een raming van de te koop aangeboden producten of diensten bevatten.

Hoe kan de consument zich ervan vergewissen dat de verkoper mag verkopen?

De verkoper moet zich zodanig identificeren dat er geen twijfel kan bestaan over het doel van de handeling en de identiteit van de verantwoordelijke ervan.

Is er controle op de bestemming van het opgehaalde geld?

Ja, het bewijs van de bestemming van de opgehaalde fondsen moet door de operatoren overgemaakt worden aan de administratie die de machtiging heeft verleend. Voor de jeugdverenigingen en zij die erkend zijn door de FOD Financiën wordt de controle uitgevoerd door de overheid die hen erkend heeft.